Me tīmata anō ki te tikanga ahurea o te Pēhi Tā i te Tiakitanga me te whakawātea i te mātauranga

He whakamaharatanga te tikanga ahurea o te pēhi tā, i te mea kua kaurori ki te tiaki me te whakawātea i te mātauranga puta noa i te hītori. Na tōna hanganga i te rau tau 15 na Johannes Gutenberg i huri te āhua o te tiritiri me te paunga o ngā mōhiohio, e ahu ana ki tētahi wā whakawhitiwhitinga maha e tino pā ana ki te mātauranga, te toi, me te tuku iho ā-ahurea.

I roto i te tūturu o te mātauranga, ka tākaro te pēhi tā i tētahi tūranga nui i roto i te paerewa me te tuaritanga o ngā pukapuka pukapuka me ngā mahi tohunga. Nāna i whakahohe te wāteatanga whānui o ngā rawa akoranga, te tukituki i ngā ārai ki te ako me te āwhina ki te pikinga o ngā mokatere pānui pukapuka. Ko te āheitanga ki te whakaputa anō i ngā kuputuhi tika, kia pai hoki, ka taea te tuku i te mātauranga i roto i ngā whakatupuranga me te kore mōrearea o te ngaromanga mōhiohio, te whakahaweatanga rānei i tū mai i roto i ngā tuhinga ā-ringa.

He rite tonu te nui o te whakaawetanga o te pēhi tā i runga i te toi. Nāna i whakangāwari te tāruatanga o nga mahi toi, pēnei i te whakaoranga me te tāhae, e āhei ai ngā rehetoi ki te tae ki tētahi hunga whānui ake. Ehara tēnei i te mea i āwhina anake ki te whakatokonga o ia rehetoi, engari i te tiritahitanga hoki o ngā kāhua tohunga me ngā nekeneke puta noa i ngā rohe rerekē. I tākaro ngā tāruatanga toi tā i tētahi tūranga nui i roto i te mātauranga toi, mā te whakarato i ngā ākonga me ngā kaihautū kia uru ki ngā mahi, kāore pea e whai wāhi ki te kite i te tangata.

Kia tae ki te tuku iho ā-ahurea, he taonga taonga te pēhi tā ki te tiaki reo, ki nga tikanga, me nga kōrero. Na te kaha ki te tā i ngā kupu whakapono, ngā tuhinga, me ngā tuhinga hītori i whakarite kia mau tonu ngā kōrero ahurea me ngā tuakiri, ā, kāore i warewaretia. Kua mahi nga rawa tā hei piriti i waenganui i mua me tēnei wā, e āhei ai nga rōpū o nāianei kia mārama, kia whakamanamana hoki ki o rātau pakiaka me te haerenga o te iwi tangata.

Na te pēhi tā hoki i whakaheke te mātauranga, e whati ana i te tohutohu o te rōpū mātauranga mo te akoranga me te mōhiohio. I whāngaia e ia he ahurea uiui me te taupatupatu, e whakatakoto ana i te mahi whenua mo te Whakaramatanga me te hurihanga pūtaiao. Na te horahanga o ngā rawa tā i puta ai ki te whakawhitinga o ngā whakaaro me te whānautanga o te whakaaro tūmatanui, te whakaahua i ngā rōpū me te whakaawe i te huringa tōrangapū me te pāpori.

Ahakoa te pakeke mamati, he mau tonu te pānga ahurea o te pēhi tā. Māna mātau e whakamahara ki te mana o te kupu tuhituhi me tōna kaha ki te huri i te ao. Kei te whakaawe tonu te tawhitotanga o te pēhi tā i te mātauranga o tēnei rā, te toi, me te tiaki i te tuku iho ā-ahurea, e tohu ana i tōna tikanga tautoko i roto i te hītori tangata.